Amatör telsizcilik ile ilgili kaynakların yetersizliği konusunda olan düşüncelerim hala değişmedi. Bu sebepten dolayı, eski amatörler tarafından basit olarak görülen konuları yazmaya devam edelim. Onlar, çoktan bilinmesi gereken bilgiler olduğunu düşündükleri için, anlatımları da biraz hızlı ve anlaşılmaz oluyor. Sanırım, bilmeyen birisine anlattıklarının farkında değiller.
Özel telsiz sistemleri yönetmeliğinde amatör frekansların, band genişliği kullanımı ile ilgili bir bilgi bulamadığımdan; yazımı resmi kaynaklara değil, genel kullanıma, tecrübelere, duyulanlara dayalı olarak yazıyorum.
Öncelikle belirtmek isterim ki; Türkçe karşılığı Geniş ve Dar olan, Wide – Narrow ayarları, modülasyonumuzu göndereceğimiz frekansın band genişliği anlamına gelmektedir. Wide (Geniş) 25 KHz, Narrow (Dar) ise 12,5 KHz anlamında kullanılmaktadır. Örneğin, 145.500 frekansında Wide Mod’da konuşuyorken; sesimiz, parazitli de olsa 145.487,5 – 145.512,5 MHz frekanslarına kadar duyulabilmekte veya cihazımız buralara kadar sarkma yapabilmektedir. Bu durum röle frekanslarında olduğunda; (kapsama alanında frekansları birbirine yakın 2 röle var ise) 12,5 alt ve/ya üstte bulunan frekansa sürekli olarak enterfere oluşturması anlamına gelmektedir. Tabii diğer röle cihazı Narrow olarak ayarlı değil ise; o da bizim dinlediğimiz röle frekansına sarkacağından, aynı rahatsızlığı biz de yaşıyor olacağız.
Bilindiği üzere amatör telsizcilerin kullanımına tahsis edilen frekanslar 144 – 146 MHz ve 430 – 440 MHz aralıklarıdır ve bu durum İstanbul’da yeni dernekler için frekans tahsis edilememesine sebep olmaktaydı. Bu sebepten dolayı 25 KHz olan frekans aralıkları 12,5 KHz’e düşürülmüş. Narrow Mode’un kullanılması (kısmen de olsa) zorunlu hale getirilmiştir.
VHF – UHF Band Planında da görüleceği üzere; röle ve simplex frekans kanalları 25 KHz atlamalı olarak belirtilmiştir.
Röle cihazları Narrow Mode’a göre ayarlandığı için; haliyle yüksek band genişliğinde, yani Wide Mode’da gönderilen modülasyonun tamamı röleye giriş yapamamaya ve konuşmaların kayıplı – kesik kesik olmasına sebep olmaya başladı. Cihazınızı Narrow olarak ayarladığınızda; röle Wide olsa dahi, modülasyonunuzun tamamı, rahat bir şekilde röleye iletilmektedir.
Telsiz ile alakalı olmayan nesnelerden örnek vermek gerekirse; geniş ağızlı bir şişeden, dar ağızlı bir şişeye su aktardığınızı düşünün. Dikkatli olmamanız durumunda, suyun büyük bir bölümü dışarı dökülecektir. 2 şişenin de ağzını dar olarak seçerseniz, su aktarımı çok daha kolay ve sağlıklı olacaktır.
“- Peki ya dikkatli olsak?” diye soracak olursanız; evet çözüm kolay. Mikrofon ile ağzınız arasında 1 karış (20 cm) kadar boşluk bırakır ve normal bir ses tonuyla konuşursanız, sesiniz karşı tarafa kayıpsız veya az kayıplı olarak iletilecektir. Cihazında Wide / Narrow ayarı bulunmayan amatör telsizciler bu şekilde muhaberelerini sürdürebilirler.
Bu değişiklik, modülasyonda tonunda oluşan hafif hafif farklılık dışında, büyük bir farklılığa sebep olmayacaktır.
Ek olarak; bu ayar, frekans kaydı sırasında değil, cihaz üzerinden yapılmaktadır. Yani, cihaz ayarınızı menüden Narrow’a getirdiğinizde; cihazda bulunan tüm kayıtlı frekanslar Narrow olarak TX yapacaktır.
Cihazınızda bulunan Step (Tarama sırasında ki frekans atlama) ayarını da 12,5 KHz olarak ayarlarsanız, tarama modunda dinleme yaparken daha fazla röleye erişim sağlayabilirsiniz.